طراحی سیستم اعلام حریق

سیستم‌های اعلام حریق برای ایمنی ساختمان‌ها در برابر آتش‌سوزی به کار می‌روند و در واقع یکی از اجزاء کاربردی و هم در آن‌ها به حساب می‌آیند. معمولا این سیستم‌ها متشکل از اجزاء متنوعی از جمله آژیر اعلام حریق، پنل اعلام حریق، آب فشان و … هستند. در حال حاضر نصب و به کار گیری انواع سیستم اعلام حریق در ساختمان‌ها امری ضروری است. برای طراحی سیستم اعلام حریق ابتدا باید معیارها و عوامل مختلف، اینکه چه نوع سیستم اعلام حریقی را برای محل مورد نظر نیاز داریم را مورد بررسی قرار دهیم.

در همه مراحل نصب باید ضوابط  سیستم اعلام حریق را در نظر گرفت و از جمله مواردی که در زمان نصب این نوع سیستم باید رعایت شوند، استاندارد نصب اعلام حریق، استاندارد ارتفاع نصب و استاندارد ملی سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق هستند. نقشه سیستم اعلام حریق شامل تعداد تجهیزات اعلام حریق، سایز و تعداد کابل‌ها، محل قرار گرفتن تجهیزات و نحوه مدار و کابل‌کشی می‌باشد. مطابق با دو استاندارد معتبر NFPA و BS-EN54 طراحی سیستم‌های اعلام حریق قابل انجام است. NFPA شامل دستورالعمل‌ها و استاندارد‌های آتش‌نشانی و ایمنی ایالات متحده آمریکا بخش اعلام حریق و BS-EN54 شامل استانداردها و دستورالعمل‌های آتش‌نشانی و ایمنی اتحادیه اروپا بخش اعلام حریق می‌شوند. سیستم‌های اعلام حریق به دو شکل متعارف (CONVENTIONAL) و آدرس‌پذیر (ADDRESSABLE) صورت می‌گیرد. در طراحی سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر کابل‌های متفاوتی استفاده می‌شود ولی هر دو آن‌ها به کابل‌های نسوز مقاوم در برابر آتش احتیاج دارند.

آموزش نصب سیستم اعلام حریق pdf: دانلود 

در طراحی سیستم اعلام حریق به چه مواردی باید توجه کرد؟

سیستم اعلام حریق برای عملکرد درست در زمان بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی، باید به درستی نصب شود و عوامل و استانداردهای در رابطه با آن به خوبی در نظر گرفته شوند. برای درک درست عوامل مهم قابل توجه در طراحی سیستم اعلام حریق را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تطابق با قوانین ایمنی آتش

طراحی سیستم اعلام حریق طبق قوانین آتش که در هر کشور متفاوت است و پیروی از آن اهمیت زیادی دارد، باید انجام شود. به این ترتیب با مراجعه به استاندارد ملی سیستم‌های اعلام حریق و اطفاء حریق در کشور خود، سیستم اعلام حریق را به شکل صحیح طراحی کنید. به طور معمول مکان نصب آژیر اعلام حریق و نوع عملکرد آن، نظارت، بررسی و آزمایش‌های لازم روی اعلام حریق شامل این استانداردها هستند که بر سیستم‌های نظارتی نیز اعمال خواهند شد. هدف سیستم‌های نظارت، به صورت ۲۴ ساعته نظارت بر روی سیستم اعلام حریق نصب شده روی ساختمان می‌باشد.

پیروی از مقررات مربوط به سیستم‌های اعلام حریق

کسانی که در حوزه طراحی سیستم اعلام حریق فعالیت دارند، در کنار استانداردهای ملی مربوط به اعلام حریق، از قوانین محلی نیز باید تبعیت کنند. برای طراحی سیستم اعلام حریق جدید و یا بالا بردن کیفیت تجهیزات آن، باید به قوانین محلی مربوط به ساختمان‌ها و الزامات سازمان‌های بیمه رجوع کنید. به عنوان مثال به هنگام طراحی سیستمی که در نظر دارید، به این ترتیب باید ضوابط در رابطه با افراد خاص مثل شخص معلول را در حین کار در نظر داشته باشید.

در نظر داشتن اهداف مدیر ساختمان

یکی از عوامل مهمی که در طراحی سیستم اعلام حریق حتما باید در نظر گرفت، اهداف مدیر ساختمان مورد نظر است. به این ترتیب در کنار پیروی از قوانین و استانداردهای ملی و محلی، باید دانست که تبعیت از این قوانین هدف مدیران ساختمان را هم دنبال می‌کند. در حقیقت هر کدام از مدیران کسب و کارها و ساختمان‌های تجاری هدف‌های مخصوص به خود را دارند، و ممکن است تنها پیروی کردن از ضوابط و استانداردهای محلی و ملی برای آن‌ها کافی نبوده و هدف آن‌ها را به طور کامل دنبال نکند. به این ترتیب باید تلاش‌های لازم را برای در نظر گرفتن و اجرای اهداف مدیران  ساختمانی که در آن‌ها سیستم‌های اعلام حریق طراحی می‌شود، انجام دهیم.

در نظر داشتن تمام جوانب ایمنی آتش

در همه حال اکتفا به مقررات محلی و ملی در رابطه با طراحی سیستم‌های اعلام حریق ممکن است کفایت نکند. به این معنا که توانایی کنترل هر وضعیت خاص موثر بر سیستم اعلام حریق ممکن نیست. به همین دلیل همانطور که اجرای مقررات محلی و ملی در طراحی سیستم‌ها اهمیت دارد، در کنار آن‌ها چگونه بهبود بخشیدن طراحی سیستم اعلام حریق نیز باید در نظر گرفته شود. با دقت به همه سناریوهای آتش‌سوزی را مورد بررسی قرار داد و در نتیجه آن‌ها را در طراحی سیستم مورد نظر اجرا کرد.

معیار‌های طراحی سیستم اعلام حریق

منطقه تحت پوشش اعلام حریق

منطقه تحت پوشش یا زون سیستم اعلام حریق اولین معیاری است که در طراحی سیستم اعلام حریق باید آن را رعایت کرد. به مکان نصب و قرار گیری دستگاه‌های اعلام حریق در ساختمان،  زون گفته می‌شود. معمولا زون‌ها شستی یا سیستم خودکار اعلام حریق دارند و نصب این سیستم برای سریع با خبر شدن اهالی ساختمان از وقوع آتش‌سوزی است. در هر محل و ساختمانی منطقه‌بندی زیر پوشش اعلام حریق بر اساس ضوابط ملی و محلی ، نوع اتاق‌‌ها، مساحت ساختمان، مصالح و کاربرد آن در ساختمان متفاوت است.

طراحی و نصب شستی اعلام حریق

شستی یا سیستم خودکار اعلام حریق معیار دیگری برای طراحی سیستم اعلام حریق است. در واقع شستی یکی از اجزای اعلام حریق است که یک اهرم دارد و با کشیدن آن، اعلام حریق شروع به فعالیت می‌کند و ساکنان ساختمان از وقوع آتش‌سوزی باخبر می‌شوند. مجموعه‌ای از معیارها را برای طراحی شستی باید در نظر گرفت، به عنوان مثال، طراحی شستی باید طوری انجام شود که براحتی قابل مشاهده باشد و در کنار درب پلکان و راهروهای خروج اضطراری بتوان آن را نصب کرد.

طراحی و نصب کاشف حریق

کاشف حریق نیز یکی از اجزاء سیستم‌های اعلام حریق است که در مراحل اولیه برای تشخیص علائم بروز آتش‌سوزی طراحی و نصب می‌شوند. نام دیگر کاشف دتکتور است و در واقع این بخش از سیستم، بعد از تشخیص علائم به پنل مرکزی وقوع آتش‌سوزی را باخبر می‌کند و در نتیجه صدای هشدار ساختمان در می‌آید. برای تشخیص نقطه حریق در ساختمان، لازم است کاشف‌ حریق به درستی طراحی و نصب شود. بنابراین متناسب با طرح و نیاز ساختمان باید قوانین خاصی را در طراحی و نصب آن‌ها در نظر گرفت.

در طراحی پنل اعلام حریق باید چه استانداردهایی را رعایت کرد؟

پنل اعلام حریق نیز در قوانین و مقررات خاص خود را دارد که در زمان طراحی و نصب باید به آن‌ها توجه کرد. به عنوان مثال، یکی از قوانین مهم مربوط به پنل‌ها مکان نصب آن است و نقطه‌ای که پنل نصب میشود، باید در دسترس پرسنل و نگهبان‌های ایمنی آتش باشد و حتما محل نصب پنل اعلام حریق باید روشنایی کافی را داشته باشد و در مواقع قطعی برق، برای پنل اعلام حریق برق اضطراری فراهم شود. مورد مهمی دیگر در رابطه با نصب پنل اعلام حریق، در نظر گرفتن محل مناسب برای تخلیه ساختمان است. این مناطق باید ایمنی پنل در مقابل ضربه و آسیب فیزیکی را به اندازه کافی برآورده کند. پس قوانین مورد نیاز برای اعمال در طراحی و نصب پنل اعلام حریق را باید مطالعه کنید.

نرم‌افزار طراحی سیستم اعلام حریق

معمولا افراد سه نوع نرم‌افزار برای طراحی سیستم‌های اعلام حریق به کار می‌گیرند. از این سه نوع نرم‌افزار برای تجزیه و تحلیل، مدل‌سازی و انجام محاسبات استفاده می‌شوند. در واقع این نرم‌افزارها هر چه بیشتر  در رابطه با سیستم‌های اعلام حریق از استانداردهای بین‌المللی پیروی کنند، از اعتبار بیشتری نیز برخوردار خواهند بود.

جمع‌بندی نکات در آموزش نصب سیستم اعلام حریق pdf برای ساختمان‌

همانطور که گفته شد، طراحی سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق به صورتی است که در هنگام حریق، با هشدار به موقع امکانی فراهم می‌کند که قبل از  گسترش و از کنترل خارج شدن آتش‌سوزی بتوان تخلیه و اقدامات مورد نیاز را برای اطفاء حریق انجام داد. در مرحله اول هدف از طراحی این سیستم‌ها برای جلوگیری از ایجاد وقفه و حفظ جان و مال افراد است و معمولا تمام این هدف در بعضی از سیستم‌ها وجود دارد. بنابراین باید هدف طراحی و نصب سیستم اعلام حریق می‌توان پی برد. با توجه به اینکه در هر ساختمان برای برآورد اهداف گوناگون ممکن است مشکلاتی پیش رو داشته باشند، بنابراین مسئولیت بزرگی بر دوش طراح گذاشته می‌شود.

در نتیجه هر سیستم اعلام حریق باید به طور ویژه طراحی شود تا در نهایت نیاز‌های هر ساختمان را برآورده کند. زمانی که اهداف مورد نیاز تعیین شد، نوع ساختمان ساخت و نوع استفاده از آن باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرند تا سیستم اعلام حریق در زمان وقوع آتش‌سوزی با استفاده از روش‌های مناسب پیشگیری خطر حریق را کاهش دهد. ایمن بودن اموال، پرسنل و ادامه کار اهمیت خیلی زیادی دارد، به همین دلیل مسئولیت بزرگی بر عهده طراح سیستم تشخیص و اعلام حریق قرار دارد. موارد دیگری علاوه بر تعیین نوع سیستم، شستی‌ها، دتکتورها و آژیرها در زمان طراحی سیستم‌های اعلام حریق وجود دارد که توجه به آن‌ها لازم است. این موارد اقدامات لازم برای کم کردن آلارم کاذب، آموزش کاربر، لوازم مورد نیاز نصب، روش نصب، روش‌های تعمیر و نگه‌داری را شامل می‌شود. برای عملکرد درست و قابل اطمینان یک سیستم اعلام حریق و همچنین ارائه خدمات بدون ایراد در طول عمر، حتما باید به همه جوانب در طراحی و برنامه کلی سیستم اعلام حریق توجه کرد.

تاریخ انتشار ۱۴۰۱/۰۷/۱۱