معمولا در این سیستم ها تشخیص حریق توسط افراد صورت میگیرد. پس از تشخیص حریق توسط افراد حاضر در محل و فشردن شاسی اعلام حریق، آژیرهای و سیستم های هشداری اعلام حریق فعال می شوند.

سیستم‌اعلام حریق خودکار بر خلاف سیستم دستی اعلام حریق وابستگی کمتری به حضور انسان دارند. دز این سیستم ها تشخیص حریق و اعلام آن کاملا بصورت اتوماتیک صورت میگیرد. 

سیستم اعلام حریق خانگی معمولا در بسیاری از منازل مسکونی و گاهی اوقات در مراکز صنعتی، تجاری و اداری هم استفاده می‌شود. وجود این سیستم برای کاهش خسارت‌های جانی و مالی مهم است و بهترین روش برای حفاظت از ساختمان و ساکنین آن خواهد بود. از جمله مهم‌ترین کارهایی که برای حفظ امنیت ساکنان خانه می‌توان انجام داد تهیه و خرید سیستم اعلام حریق خانگی است. گفتنی است که این سیستم تجهیزی الکترونیکی است که باید آن را به پنل مرکزی نصب کرد. این تجهیز به صورتی طراحی شده که با مشاهده علائم آتش سوزی اعلام خطر کرده و افراد خانه را از حادثه با خبر می‌کند. سیستم‌های اعلام حریق از نظر کاربری که دارند به چهار دسته ترکیبی، خانگی، شهری و محلی یا محل‌های حفاظت شده تقسیم می‌شوند. طبق قوانین موجود در کشور ما ایران برای ساختمان‌هایی که ۵ طبقه دارند وجود سیستم اعلام حریق خانگی لازم و ضروری است.

همان گونه که قبل‌تر گفتیم بر اساس قوانین مربوط به ساختمان‌سازی لازم است که برای ساختمان‌های بیشتر از ۵ طبقه سیستم اعلام حریق نصب و راه اندازی شود و اما برای ساختمان‌هایی که بیشتر از ۱۰ طبقه دارند باید از سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر استفاده کنند. توجه کنید ساختمان‌هایی که تعداد طبقات آن‌ها کمتر است بهترین کار این است که از اعلام حریق متعارف استفاده کنند چرا که قیمت مناسب‌تری هم دارد. اساسا اگر کیفیت را به همراه قیمت می‌خواهید بهترین انتخاب برندهای برتر است. برندهای مختلف خارجی و ایرانی در بازار وجود دارند که درجه کیفیت و قیمت آن‌ها با هم متفاوت است بنابراین سعی کنید بهترین مورد را انتخاب کنید. سیستم اعلام حریق موجود در هر ساختمان به نوبه خود انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن‌ها را می‌توان برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار داد.

یکی از ساده ترین و ابتدایی ترین سیستم‌اعلام حریق، سیستم های متعارف می باشد. ساختمان به چندین بخش تقسیم می شود که هر قسمت آنرا زون می نامند. معمولا در ساختمان ها هر طبقه را به عنوان یک زون مشخص می کنند. 

همه این زون ها به کنترل پنل مرکزی متصل می شوند و در صورت آتش سوزی، فقط زونی که وقوع حریق در تشخیص داده شده را مشخص می شود. در واقع امکان تشخیص محل دقیق حریق در این نوع  سیستم ها وجود ندارد. 

یکی از دتکتورها یا حسگر ها موجود در هر زون بصورت خطی  و در قالب یک مدار به هم پیوسته به پنل اعلام حریق متصل می شود و در صورت بروز آتش آژیرها و دیگر لوازم هشداری را فعال می کند.

در سیستم اعلان حریق آدرس پذیر هریک از دتکتور ها و سشتی ها با یک کد خاص تعریف می شوند و هریک دارای آدرس منحصر به فرد می باشند. که هنگام وقوع حریق، پنل اعلام حریق قادر به تشخیص محل دقیق دتکتور و یا ساشی که فعال شده می باشد.

از مزایای سیستم اعلان حریق هوشمند میتوان به تشخیص سریع و محل دقیق حریق و انجام اقدامات لازم در کمترین زمان برای کاهش میزان خسارت اشاره کرد. 

و پیشرفته تر از سیستم اعلام حریق متعارف می باشند و معمولا در مکان بزرگتر مورد استفاده قرار می گیرند.همه تجهیزات و اجزای سیستم اعلان حریق آدرس پذیر  به صورت حلقه به هم دیگر وصل می شوند. در واقع از پنل اعلام حریق شروع و در انتها به آن نیز ختم می شود

پیشرفت تکنولوژی باعث تغییرات مهمی در سیستم‌ اعلان حریق شده است. امواج رادیویی برای ارتباط بین آژیرها، دتکتور و کنترل پنل و ساشی اعلام حریق امواج  جایگزین سیم و رشته ها شده اند.

 تجهیزات اعلام حریق بیسیم باید به صورتی به هم متصل شوند که تداخل امواج با دیگر امواج از جمله بی سیم پلیس و آم صورت نگیرد و اختلال در کارکرد سیستم ایجاد کنند. 

از مزایای این نوع سیستم ها می توان به عدم نیاز به کابل کشی، سیم کشی و داکت، عدم تخریب و خرابی، راه اندازی سریع و آسان و کاهش هزینه نسبت به دیگر سیستم ها اشاره کرد. البته در اکثر این سیستم ها امکان اتصال تجهیزات و سیستم  اعلام حریق با سیم نیز وجود دارد.